Elefant ituaiga aofia ai sefulutasi ituaiga mai le tolu aiga: gibbon, pongid ma hominid. O nisi aiga e naʻo le tasi le ituaiga. O tagata utanaia ma le tele o tagata oona ua toeitiiti lava uma. O ituaiga uma o kera ua lisiina i le International Red Book.
Manuki evolusione
E mafai e tagata ma Aferika afeleti ona tutusa tuaa. O manuki lapopoa, pei o se tamaloa anamua, e mafai ona faʻaaogaina ni mea faigaluega faigofie, mo se faʻataʻitaʻiga, maʻa ma fasi, e maua ai meaʻai.
O lapopoa lapopoa ma laiti
Mo nisi mafuaʻaga, ole saienitisi e ono le aofia ai gibbons i le vaega o 'au. Aso nei, o le aiga gibbon ua aofia i le superfamily o anthropoids. O Gibbons e nonofo faʻatasi lava i Asia mai le setete Initia o Assam agaʻi i Indochina. I nisi ituaiga, o tane ma fafine e eseʻese lanu. O le peleue o alii o hulok gibbon, monochromatic gibbon ma Kloss gibbon e lanu uliuli, ao latou fafine ma fanau e ufiufi i moli enaena poʻo le paʻulu lauulu. Ole lapoʻa lapopoʻa i Asia e faʻaalia e naʻo utaina, o lona laina e gata lava i vaomatua o Kalimantan ma Sumatra. Chimpanzees, pygmy chimpanzees ma gorillas o loʻo maua i Sisifo ma Tutotonu Aferika. O fale tetele uma e tafafao i po i faleie na fausia i luga o laʻau, ae na o gorillas e moe i luga o le eleele.
E iai gutu ile kiona, e mafai foʻi ona momoe a o nofo i luga o laʻau mautu. Anthropoid apes e aunoa ma ia calluses moe i totonu o se faamoega e laina i laʻau. O manufeʻai tele e ola mo se taimi umi lava: o kalone - tusa ma le 25 tausaga, o ituaiga tele - e oʻo i le 50 tausaga.
Auala e Siʻitia ai Manuki
O sui laiti o le kulupu o anthropoid apes - gibbons - o lona toʻatele e oʻo i le 8 kilokalama. Ma le faigofie tele, latou osooso lemu i luga o lala laau. I le taimi o gaioiga a le manuki e pipii i lala ae na o latou lima. O loʻo feaʻai le aitema, e mafai ona oso i luga i le sefulu mita. Ole osooso, o manuki e atinaʻeina le saoasaoa e tusa ma le 16 kilomita i le itula. Ua faʻapipiʻi i le lala i le tasi lima ma faʻafoliga lo latou agaʻi, o agaʻi na sosolo mamao atu i luma, i le faʻaaogaina o vae uma e lua ina ua tulaueleele. Latou tele feaveaʻi tauau sooga, faia 360 ° suiga. Tele anthropoids alu aʻe i laau lelei, filifili laʻau mafiafia e lagolago ai le mamafa o le tino. O tui tagata e tufatufa atu o latou mamafa i itu uma e fa, latou te le o oso. Dwarf chimpanzees, po o le bonobos, i pale o laʻau e amio e pei o moni akrobats. O alafua uma e uumi lima ma vae pupuʻu i tua. Le toʻatele o latou e tau agaʻi i luga ole eleele ile fa atoa. Gorillas ma chimpanzees, faapea foi ma bonobos, o savali e faʻavae i luga o tamatamaʻilima o latou lima i luma, ae o tagata utanaia e faʻalagolago i latou moto.
Leo na faia e manuki
Le gibbon lapoʻa - le siamang - e iai lona faʻaʻi e mafai ona to i luga. O se taga paʻu e faʻatinoina le vaega o le resonator e faʻamalosia ai leo. E masani lava ona faia e se manuki leo o se paʻu le malie. O sui o le lafu lava e tasi i totonu o latou teritori e fesoʻotaʻi foʻi ma le fesoasoani a leo, ma e sili ona feola a tamaʻitaʻi - o latou muamua umi uu faʻagasolo malie ifo faʻasolosolo seʻia o latou lemu filemu, ona toe amataina lea o manuki toe. O le mea moni, o le vavao e tautua ai tagata Siamangs, e le gata ina faʻailoa ai tuaoi o le teritori, ae o se elemene o se fesoʻotaʻiga lavelave. i le kilomita kilomita, o le itupa gorila, iloa ai tulaga lamatia, tu i luga o ona vae i tua, tau lona lima i le fatafata ma alaga: "nei-taimi nei-taimi nei". O lenei amioga e taʻua o le faʻataʻitaʻiga. Chimpanzees ma pygmy chimpanzees (bonobos) fesoʻotaʻi ma le tasi i le isi e ala i le tagi, faʻanoanoa, faʻanoanoa, ma le taufaʻafefe. O le chimpanzee lamatiaga faʻailo o se leo sili ona tuia malosi e mafai ona lagona i luga mamao.
Meaola meaai
Gorillas fafaga i lau, fualaau aina, paʻu, puloua, tunies ma pulu. O se tasi o subspesies, o le fanua maulalo gorila ola i Aferika i Sisifo, 'ai iniseti ma o latou larva. O Gibbons e tele ina fafaga i fua matutua. O tagata uta e 'ai fua, laʻau, iniseti, ma manulele o manulele. Chimpanzees o manuki mamana. O le faʻavae o a latou meaʻai o fualaʻau, laʻau ma fatu, ae o loʻo naunau ma le fiafia chimpanzees e 'ai aneti, anaiʻi, larva ma manu felelei. O nisi taimi latou te faʻaumatia le lagomeli i le taumafaina o larva ma meli. Chimpanzees o loo mago i lapisi o antelope, baboons ma puaa vao. O gutu na nutimomoia ma maʻa.
Fausiaina
Anthropoids ulufale atu i le matua talavou tuai. Gibbons amata ona faaipoipo i le matua o 6-7 tausaga. Se tamaʻitaʻi chimpanzee fanau lona ulumatua muamua i le va o tausaga o le 6 ma le 9 tausaga. Ava o lapopoa anthropoid matutua atu i le talavou matua mulimuli ane - i 7-8 tausaga. Tamaitai Chimpanzees mate ma tama eseese mai le lafu. I gorillas, na o le taitai o le lafu e iai le aia tatau e feusuaʻi ma uma tamaitai. O tagata uta e nonofo na o ia, o le mea lea o le fafine faʻaipoipo ma le tama o le a ia fetaiaʻi i le vaitau o le faʻafoliga. Maitaga umi e uiga i 7 masina i gibbons ma 9 masina i gorillas. Le fafine fanauina tasi cub, masaga e seasea fanau. O Gibbons e fafaga lapisi susu mo ni masina, lapopoa lapopoʻa - umi.
O le tamaʻi chimpanzee e masani ona fafaga susu a le tina mo le 4 tausaga, ona nonofo ai lea ma lona tina mo se taimi umi, na te tauaveina mamao mamao i lona tua. Tamaitai fanauina cubs o gibbons masani uma 2 tausaga, gorillas uma 2-3 tausaga, ma chimpanzees ma se vaitaimi o 5-6 tausaga. E lagona le saogalemu ole povi i le lafu o gorillas, aua o tagata uma o le lafu, e puipuia mai fili.
Mea lilo o manuki.Folaola le va. Vitio (00:51:42)
Chimpanzees o matou vavalalata vavalalata. Latou amioga e sili atu tagata nai lo le mea oe mafaufauina. Tasi le mea e tuʻu 'ese ai tatou: aganuu. Ae o le mea moni lenei mea na ausia e le tagata? O faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻi i le vao e fesoasoani e iloa ai pe mafai e chimpanzees ona malamalama lelei i tomai o isi tagata ma fai mea faigaluega, o le mea muamua lea faʻailoga o aganuu.
TATOU AIGA FAIGOFIE
![]() |
O manuki sili ona atamamai, ma sili ona atiaʻe e faʻapitoa manuki. E i ai ituaiga 4: orangutan, gorillas, chimpanzees ma pygmy chimpanzees, po o le bonobos. Chimpanzees ma bonobos e tutusa lelei le tasi i le isi, ma isi lua ituaiga e le pei o le chimpanzees poʻo le tasi ma le isi. Ae ui i lea, o meaola uma anthropoid e tele na tutusa. O manuki nei e leai se faʻataʻitaʻiga, o le fausaga o lima e tutusa ma le tagata, o le lapoʻa o le faiʻai e matua tele, ma o lona lauulu e laʻau faʻatasi ma fulu ma taʻamilomilo, e faʻailoa mai ai le maualuga o le poto o nei meaola. I le anthropoid apes, pei o tagata, 4 vaega o le toto, ma le toto bonobo e mafai foʻi ona tuʻuina atu i se tagata ma le vaega o le toto faʻapitoa - e faʻaalia ai le latou "toto" sootaga ma tagata.
Na ola uma i ituaiga i lalo o Aferika ia ituaiga o fefaʻatauaʻi ma gorila, o le konetineta o loʻo avea ma nofoaga o tagata ola, ma tagata uta, o lo tatou aiga pito sili ona mamao o loʻo nonofo i Asia.
OLAGA FAʻAMATALAGA A CHIMPANZE
Chimpanzees ola i kulupu o le averesi o 20 tagata. O le kulupu, faʻataʻitaʻia e se tasi aliʻi taʻitaʻi, e aofia ai aliʻi ma tamaʻitaʻi o soʻo se tausaga. O se vaega o chimpanzees e nonofo i le teritori, o aliʻi puipuia mai osofaʻiga o tuaoi.
![]() I nofoaga e tele taumafa, o le chimpanzees e taofiofi le ola masani, ae afai e le lava meaai, latou te feoaʻi lautele i le sailiga o meaai. E tupu lava le soʻotaga o loʻo nofoia le tele o vaega, ona latou tuʻufaʻatasi lea, ma i feeseeseaiga uma o le lelei, o le kulupu o loʻo i ai le tele o aliʻi ma o lea e faʻamalosi. Chimpanzees e le faʻatulagaina ulugaliʻi tumau, ma aliʻi matutua uma e saoloto e filifili se teine teine mai i tagata matutua fafine, uma latou ma le tuaoi, auai i le kulupu. Ina ua mavae se 8-masina maitaga, le fafine chimpanzee fanauina o se tasi matua leai se fesoasoani. E oʻo i le tausaga, o le tina e sapaia le tamaititi i luga o lona manava, ona tutoʻatasi ai lea o le pepe i lona tua. Mo le 9 tausaga, tina ma le fanau e toetoe lava le mafai ona tuueseeseina. Tina e aʻoaʻo ia latou fanau mea uma latou te mafaia, faʻailoa atu i latou i fafo atu o le lalolagi ma isi tagata o le kulupu. O isi taimi, o pepe matutua, e lafoina i le “kindergarten”, lea latou te fealuaʻi ai ma a latou tupulaga i lalo o le vaʻavaʻaiga a ni tamaʻitaʻi matutua. E oʻo i le 13 tausaga le matutua, o le chimpanzees ua avea ma tagata matua, tutoʻatasi sui o le kulupu, ma talavou faʻasolosolo lava ona aʻafia i le tauiviga mo le taʻitaʻiga. Chimpanzees e matua agaleaga manu. O misa i totonu o le kulupu e masani ona tupu i fusuʻaga taua, o isi taimi e leaga. O le lautele o ituaiga o taga, foliga vaaia ma leo, faatasi ai ma le fesoasoani latou te faʻaalia le le fiafia poʻo le faʻatagaina, fesoasoani e faʻatulagaina sootaga ma isi manuki. Uiga faʻauo o le manuki faʻaalia, feiloaʻi le tasi i le isi lauulu.
|